دانشجویان بعد از انجام وظایف اجتماعی خود، تمایل به سرگرمی و تفریح دارند. در این مقاله که به قلم نویسندگان قدم‌یار به سرپرستی مهندس فرشاد مارچینی گردآوری شده است، سعی می شود به صورت خلاصه و با زبانی ساده در رابطه با اهمیت اوقات فراغت جهت استفاده دانشجویان گرامی ارائه گردد.

اوقات فراغت دانشجویی

دانشجویان با توجه به هر موقعیت اجتماعی و شغلی ساعت هایی را مختص خود دارند. بخشی از روزشان را به کارهایی مثل خوابیدن، غذا خوردن، کارهای منزل و … می پردازند و زمان باقی مانده را صرف اوقات فراغت می کنند. این اوقات برای هر دانشجو با توجه به موقعیت جغرافیایی، زندگی فردی اش، برنامه ریزی ها و نیازهایش متفاوت می باشد.

در واقع صنعت اوقات فراغت؛ وظایفی از قبیل تامین محصولات، خدمات، تسهیلات و موقعیت هایی برای دانشجویان گوناگون جامعه برعهده دارد. به دلیل رشد تکنولوژی، سطح ارتباطات، نوسانات بازار تجارت و … صنعت اوقات فراغت تغییرات مهمی را به وجود آورده است.

با نگاهی به گردشگری در می یابیم اوقات فراغت قسمت جدانشدنی گردشگری است، در نتیجه موفقیت صنعت اوقات فراغت به تکمیل زیرساخت گردشگری کمک می کند. با ایجاد امکانات جدید و استفاده آن توسط دانشجویان و گردشگران زمینه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و … توسعه پیدا می کند.

اجزاء اصلی اوقات فراغت

کارهای اصلی و محبوب دانشجو در اوقات فراغت:

•  خوردن و آشامیدن: انواع کافی شاپ ها، رستوران های مختلف
•  تئاتر و موسیقی: برخی دانشجویان از این هنر لذت می برند
•  زندگی در محیطی باز و یا بیرون شهر: کمپینگ و گذران وقت به دور از زندگی ماشینی
•  ورزش و تفریحات فیزیکی
•  جاذبه های گردشگری: مناطق تاریخی، کلیساها، باغ وحش ها، پارک های تفریحی و …
•  مراکز فرهنگی و هنری
فراهم تسهیلات در هرکدام از بخش های بالا می تواند نتایج مثبتی در جامعه به وجود آورد.

اهميت اوقات فراغت در بهداشت روانى دانشجویان

دانشجویان بعد از انجام وظایف، تمایل به سرگرمی و تفریح دارند و گذراندن اوقات فراغت در جوامع مختلف به دلیل فرهنگ، امکانات مالى دانشجویان و اجتماعى متفاوت می باشد. دانشجویان با تفریح و سرگرمی مناسب می توانند به پرورش جسمی، روانی و اخلاقی برسند و استفاده صحیح از این اوقات موجب جلوگیری انحرافات و کجروى‌ها می شود. اوقات فراغت دانشجویان باید به گونه ای برنامه ریزی شود که هم موجب سازندگی و هم موجب از بین رفتن آسیب های اجتماعی شود. مثلاً دانشجو می بایست در اوقات فراغت خود به ورزش و کار هنری بپردازد تا از مسائلی که باعث ناراحتی و بیهوده گذشتن زمان او شود دوری کند و زمینه انحرافات او از بین برود.

تاثیر نهادهای اجتماعی و اوقات فراغت در زندگی دانشجویان

خانواده:

این نهاد با توجه به خصوصیاتی که دارد، می تواند نقش بسیار مهمی در امر گذراندن اوقات فراغت دانشجویان ایفا کند. هر دانشجو ساعات متعددی از شبانه روز خود را در خانه به سر می برد که از این اوقات برای استراحت، غذا خوردن، رفع خستگی، گفت وگو با دیگر اعضای خانواده، مطالعه، بازی و … استفاده می کند.

بدیهی است که خانواده به عنوان یکی از واحدهای اجتماعی با دیگر واحدها و نهادها در تماس می باشد و همان گونه که بر آنها تأثیر می گذارد از آنها نیز تاثیر می پذیرد.
مثلا شرایط شغلی افراد خانواده بر نحوه گذراندن اوقات فراغت دانشجویان اثر می گذارد. افرادی که از یک کار سخت و فشرده به خانه برمی گردند، نمی توانند در آنجا افراد خلاق، فعال و پر از احساس باشند.

مدرسه:

یکی از نقش هایی که برای نهادهای آموزشی و پرورشی به ویژه در جوامع پیشرفته در نظر گرفته شده، پرورش مهارت های شاگردان برای گذران اوقات فراغت است.

از سوی دیگر با توجه به این که دانشگاه ها آخرین مراکز تحصیلی رسمی به حساب می آیند که می توانند دانشجویان را به آموزش مهارت های هنری، تفریحی و علمی تشویق کنند، توجه به تناسب این مهارت ها با شرایط و امکانات آن ها در مرحله فراغت از تحصیل ضروری است.
دانشگاه ها نیز علاوه بر اقدامات مشابه ذکر شده، می توانند از طریق انجمن های دانشجویی فعالیت های فوق برنامه وسیع تری را اجرا کنند.

مراکز مذهبی:

اعتقادات مذهبی دانشجویان و قداست امور دینی و وابستگی عاطفی آن ها به این امور، نقش مهمی را در ارتباط با نحوه گذراندن اوقات فراغت در اختیار مراکز دینی قرار می دهد. این مراکز با استفاده از نفوذ معنوی خود بر فکر و ذهن دانشجویان، می توانند آنان را در امر گذران صحیح و مناسب اوقات فراغت یاری کنند.

دولت:

دولت ها با توجه به اختیارات و امکانات وسیعی که در اختیار دارند و همچنین با توجه به توسعه کارکردهایی که از گذشته برعهده داشته اند و انتظارات جدیدی که دانشجویان از آنها دارند، در برنامه ریزی برای بهبود و غنی تر کردن نحوه گذران اوقات فراغت دانشجویان، نقش عمده ای را ایفا می کنند.

اهمیت اوقات فراغت در آسیب های اجتماعی

با پایان یافتن کلاس های درسی آخر سال دانشجویان، و عدم برنامه ریزی برای اوقات فراغت آن ها ممکن است آسیب های اجتماعی را در برداشته باشد. متأسفانه از مشکلات جامعه این می باشدکه بعضی دانشجویان با برنامه های مفید غیر درسی آشنا نیستند.
به همین دلیل غنی سازی اوقات فراغت دانشجویان در زمان پایان تحصیل، دلیلی برای جلوگیری از آسیب های اجتماعی می باشد. همچنین این موضوع اهمیت دسترسی به تفریحات سالم و ایجاد امکاناتی ضروری برای سپری اوقات فراغت دانشجویان می باشد.
از طرفی علاقه به فضای مجازی جایگزین مناسبی برای تخلیه هیجان و وقت گذرانی نمی باشد و دانشجویان را از دنیای واقعی دور و به سمت دنیای مجازی سوق می دهد، چون دانشجویان تخلیه این هیجانات در دنیای واقعی برای آن ها امکانات ندارد.

همان قدر که دانشجویان برای فضای مجازی زمان صرف می کنند به همان میزان از روابط اجتماعی آنها در زندگی واقعی کاسته می شود و روابط مجازی موجب آسیب هایی در زندگی آن ها می شود و مطمئناً وقتی روابط رو در رو باشد آسیب های اجتماعی کاهش می یابد.