ارتباطات در تئاتر به روش های مختلفی بین بازیگر و مخاطبانی که می توانند دانشجو باشند ایجاد می شود و تأثیرات مختلفی بر روی دانشجویان دارد. در این مقاله که به قلم نویسندگان قدم یار به سرپرستی مهندس فرشاد مارچینی گردآوری شده است، سعی می شود به صورت خلاصه و با زبانی ساده در رابطه با تاثیرات تئاتر جهت استفاده دانشجویان گرامی ارائه گردد.

تاثیر متقابل تئاتر و دانشجو برهم

قدرت و تجربه بازیگر است كه می تواند باعث شود دانشجویان فیلم را بهتر درک کنند. دانشجویان، افرادی اجتماعی می باشند و تجارب جمعی تأثیر مهمی بر زندگی آنان دارد. مراسم آئینی هم جزء تجارب جمعی می باشد و تئاتر از دل آئین برخاسته می باشد. تعریف نمایش مخاطب جزئی از ساختار نمایش می باشد و ارتباط بین بازیگر و تماشاگر فعل نمایش را به حقیقت می رساند. به بیانی کنش توسط بازیگر انجام می شود، طی فرآیند ارتباط و وجود دانشجویان، موکد مخاطب می باشد.

 ارتباط در نمایش چگونه شكل می گیرد؟

ارتباط میان گروه اجرایی با دانشجویان مخاطب به دو شكل صورت می گیرد:

1- ارتباط در حین اجرا كه لحظه ای و عینی می باشد.
2- ارتباط قبل و بعد از اجرا كه به نحوه عملكرد که به تبلیغات گروه اجرایی بستگی دارد.
در جواب سوال راه های برقراری ارتباط قبل و بعد از اجرا كدامند می توان پاسخ داد که این روزها همه ی گروه های تئاتری بزرگ از طریق ابزار الکترونیکی با دانشجویان در ارتباط می باشند، که راحت ترین آن اینترنت می باشد که با طرح برنامه های اجرا، پیش از اجرا و دریافت نظر پس از اجرا، ارتباط خود را زنده نگه می دارند.

شکل جذاب دیگر آن برای دانشجویان استفاده از اسپانسر است که مثل دلال فرهنگی فعالیت می کند. برخی گروه ها جهت نظرخواهی مستقیم، پرسشنامه ای در لحظه ورود به سالن در اختیار دانشجویان مخاطب قرار می دهند و پس از اتمام نمایش به جمع آوری آن می پردازند.
علاوه بر توانایی های بازیگران در میزان تاثیرگذاری، در نهایت فعالیت کارگردان تعیین کننده می باشد زیرا چارچوب کلی اجراء از وظایف اصلی کارگردان می باشد.
بازیگران به چه صورت تأثیر حسی و ذهنی را کاهش یا افزایش می دهند؟ تجربه و توانایی بازیگران موجب باور نمایشنامه توسط دانشجوان می شوند.
از روش های دیگر جذب، بازی مبتنی بر تاثیرگذاری حسی، بدون كلام و نزدیك به پرفورمنس (اجرای تمثیلی كه به یك برداشت كلی و برداشت های متفاوت شخصی می انجامد) و حاصل رمزپردازی در تئاتر بوسیله بدن می باشد و همچنین اجرای تمثیلی که موجب تاویل فردی می شود.
از عوامل دیگر در بازیگران، که موجب جذب بصری دانشجویان می شود، استفاده از نقاب، نوع چهره آرایی یا شبیه سازی می باشد که به نوع نمایش و میزان خلاقیت کارگردان بستگی دارد، که چگونه از این وسیله تاریخی استفاده کنند.
در رابطه با فرم بازی و محتوای اثر نمایشی می توان به میزان ایجاد توهم یا توهم زدایی در سبك اجرایی را بررسی کرد که هرکدام از آن تاثیر گوناگون بر مخاطب دانشجویان دارد.

دانشجویان چگونه می توانند بر تئاتر تأثیرگذار باشند؟

جواب سوال بالا به شناخت دانشجویان مخاطب بستگی دارد. از ابعاد مختلف می توان به تقسیم بندی آن ها از قبیل بُعد سنی، علمی، روانی، جامعه شناختی، عام و خاص بودن، هنرمند و غیر هنرمند بودن و … پرداخت.

علاوه بر انتخاب نمایش به وسیله ی دانشجویان عواملی مثل فعالیت های قبلی گروه، وجود یك بازیگر مطرح، تبلیغات وسیع و پرداختن به موضوعی جذاب و به روز نیز موثر می باشد. در نظر گرفتن وضعیت اجتماعی سیاسی، فرهنگی، اقتصادی بسیار مهم می باشد.
نورتروپ فرای نمایش ها را به چهار صورت گفتاری رده بندی كرده است:
1- گفتار موجودات فرازمینی: اسطوره ای
2- گفتار انسان های بالاتر از فرد: حماسی
3- گفتاری همتراز فرد: واقع گرا
4- گفتار پست تر از گفتار خود: انتقادی_هیجانی

اگر علایق تماشاگر را که هر کدام از این گفتارها را انتخاب می کنند در چهار رده بگنجانیم چهار نوع مخاطب داریم :

چهار نوع مخاطب تئاتر :

1- مخاطب اسطوره كه علاقه به موجودات فرازمینی دارد.
2- مخاطب حماسه كه علاقه دارد انسان های والاتر و بالاتر از خود را ببیند.
3- مخاطب واقع گرا: مایل به دیدن انسان های همتراز خود می باشد.
4- مخاطبی كه تمایل به دیدن كاراكتر پست تر از خود را دارد كه به دو نوع كمدی انتقادی و هجایی می انجامد.
روش جذب دانشجویان در تأثیر او بر تئاتر دخالت دارد. جذب دانشجویان از روش های بازاریابی تئاتر، پوستر، عكس، بازارچه و … انجام می گیرد.
حضور دانشجویان در اجرا تأثیر فراوانی در جریان نمایش دارد. اگر دانشجویان در اجرا دخالت داشته باشند به نمایش علاقه پیدا می کنند که موجب همراهی او در روند نمایش می شوند.
دانشجویان مخاطب می توانند با تبلیغ بین همکلاسی های خود بر تئاتر تأثیر داشته باشند. مکان نمایش هم می تواند تأثیر متفاوتی بر آمدن دانشجویان به تئاتر داشته باشد. یکی از مزایای مکان نمایش می تواند، راحت بودن دانشجویان، نشستن در سالن های نمایشی می باشد. یکی دیگر از عوامل تشویق کننده دانشجویان برای رفتن به تئاتر اجرای آن در مكانی غیر از تالارها كه به انعکاس متفاوت برخورد دانشجویان می انجامد (مثلاً اجرا در كارخانه و یا روستا).
ایجاد همذات پنداری و دلهره و انتظار در دانشجویان، برانگیختگی احساسات و ایجاد هیجان ها و پالایش درونی آن ها، توسط ساده ترین و مهم ترین ابزار تئاتر (بدن انسانی و زبان حركتی و آوایی) و یا قراردادهای خاص (لباس یكدست و یا شیء مشترك در تماشاگر) موجب نتیجه مطلوب و به وجود آمدن حس جمعی نمایشی (تسری احساس) می شود.

به چه صورت با استفاده از تضاد می توان خط سیر فكری دانشجویان را هدایت كرد؟
با در نظر گرفتن اینکه گونه های نمایشی با تضاد ارتباط دارند می توان در تئاتر نیز با نمایش یك بعد، درک بعد دیگر را به دانشجویان سپرد و به کمک این وسیله می توان آن ها را به لذت کشف، دعوت کرد. زیرا هنر راحت ترین و كوتاه ترین راه با کم ترین مواد می باشد.