تعریف چکیده مقاله
چکیده abstract باید به‌منزله نسخه مینیاتوری از کل مقاله در نظر گرفته شود. چکیده باید خلاصه، کوتاه و در بر دارنده مختصری از هر یک از بخش‌های مقاله یعنی (مقدمه)، (مواد و روش‌ها)، (نتایج) و (بحث) باشد. همان‌طور که هافتون (1975) اظهار داشت: (چکیده می‌تواند به‌عنوان خلاصه‌ای از اطلاعات در یک سند، تعریف شود).
نحوه‌ی نوشتن چکیده مقاله
چکیده‌ای که به‌خوبی آماده‌شده باشد، خوانندگان را به شناسایی سریع و دقیق محتوای یک مقاله، تعیین ارتباط و مناسب آن مقاله با علایق آن‌ها و درنتیجه تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا آن‌ها باید سند فوق را به‌طور کامل بخوانند یا خیر، قادر می‌سازد. چکیده نباید از طول مشخص‌شده توسط ژورنال (معمولاً 250 کلمه) بیشتر باشد و باید برای تعریف صریح آنچه که در مقاله به آن پرداخته می‌شود، طراحی شود.
چکیده نوعاً باید به‌صورت یک پاراگراف تایپ شود (بعضی ژورنال‌ها اکنون چکیده‌های ساختاریافته شامل چند پاراگراف کوتاه هر یک با یک زیر عنوان یا عنوان فرعی را نیز استفاده می‌کنند). بسیاری از مردم، چکیده را چه در ژورنال اصلی و چه به‌صورت بازیابی شده توسط جستجوی کامپیوتری می‌خوانند.
چکیده باید (1) اهداف اصلی و دامنه تحقیق را اعلام کند، (2) روش‌های بکار گرفته را توصیف کند، (3) نتایج را به‌صورت خلاصه ذکر کند و (4) نتیجه‌گیری‌های اصلی را ارائه کند. اهمیت نتیجه‌گیری به این دلیل است که در یک مقاله سه بار بدان اشاره می‌شود؛ یک‌بار در چکیده، مجدداً در مقدمه و در آخر با جزئیات بیشتر در بحث.
بیشتر یا تمام چکیده باید به زمان گذشته نوشته شود زیرابه تحقیق انجام‌شده، اشاره می‌کند. چکیده نباید هیچ اطلاعات یا نتیجه‌گیری ارائه کند که در مقاله به آن‌ها اشاره نشده است. ارجاع به سابقه تحقیق نباید در چکیده ذکر شوند (مگر در مورد نادر نظیر اصطلاح یک روش قبلاً منتشرشده). همچنین چکیده نباید شامل جداول یا تصاویر باشد یا به آن‌ها اشاره کند.
انواع چکیده‌ها در مقاله
قواعد بالا برای چکیده‌هایی به کار گرفته می‌شوند که در ژورنال‌های اصلی استفاده و یا غالباً بدون تغییر در پایگاه داده‌ها (Chemical Abstracts،Google scholar، Scopus و غیره) ارائه می‌شوند. این نوع چکیده اغلب حاوی اطلاعات کامل بوده و چکیده تمام‌نما نامیده می‌شود که برای فشرده و خلاصه کردن مقاله طراحی می‌شود و می‌بایست مسئله موردنظر، روش مورداستفاده برای مطالعه موضوع و داده‌های اصلی و نتیجه‌گیری‌ها را ارائه کند. چکیده غالباً جایگزین خواندن کامل مقاله می‌شود و بدون چنین چکیده‌هایی، محققین و دانشمندان قادر به‌روز آمد شدن و آگاهی یافتن در حوزه‌های فعال تحقیق خود نخواهد شد. این نوعی چکیده است که قبل از بدنه کلی مقاله در بیشتر ژورنال‌ها ظاهر می‌شود.
نوع معمول دیگر چکیده، چکیده راهنما هست (که گاهی اوقات چکیده توصیفی نیز نامیده می‌شود). این نوع چکیده برای نشان دادن موضوعات بررسی‌شده در مقاله، بیشتر شبیه فهرست مطالب، طراحی‌شده است و برای خوانندگان بالقوه، تصمیم‌گیری برای اینکه آیا باید مقاله را بخوانند یا خیر را آسان می‌سازد؛ اما به دلیل ماهیت توصیفی نه بنیادی، به‌ندرت می‌تواند به‌عنوان جایگزینی برای کل مقاله باشد؛ بنابراین چکیده‌های راهنما نباید به‌منزله چکیده‌های عنوانی در مقالات پژوهشی استفاده شوند بلکه باید در انواع دیگر آثار منتشرشده (مقالات مروری، گزارش‌های همایش‌ها و کنفرانس‌ها، سابقه تحقیق گزارش‌های دولتی و غیره) مورداستفاده قرار گیرند.
بحث مفیدی در مورد کاربردهای گوناگون و انواع چکیده‌ها توسط مک گر (1973) ارائه‌شده است. هنگام نوشتن چکیده، به خاطر آورید که چکیده به‌خودی‌خود انتشار خواهد یافت و باید خودکفا و بی‌نیاز باشد؛ یعنی نباید شامل منابع کتاب‌شناختی، تصویری و جدولی باشد. زبان آن باید برای خواننده بالقوه باشد. علائم اختصاری و نام‌های مبهم را حذف کنید. در صورت امکان مقاله را پیش از نوشتن چکیده، بنویسید.
صرفه‌جویی واژگان در چکیده مقاله
گاهی اوقات، محققی موضوع مهمی را از چکیده حذف می‌کند؛ اما اکنون معمول‌ترین اشتباه، واردکردن جزئیات نامربوط در چکیده می‌باشد.
دانشمندی زمانی تئوری‌ای درباره‌ی رابطه ماده باانرژی داشت که بعدها نیز مقاله بسیار مفصلی دراین‌ارتباط نوشت؛ اما با توجه به محدودیت‌های موجود و توسط سردبیران ژورنال به وی اطلاع داده شد که چکیده‌ای مقاله درصورتی‌که قرار باشد مقاله به‌عنوان اثر قابل‌قبول ارزیابی شود می‌بایست، کوتاه و ساده باشند؛ بنابراین، وی ساعات طولانی را صرف کوتاه کردن چکیده خود می‌کند و کلمه به کلمه را حذف می‌نماید تا سرانجام تمام آن لفاظی ها و درازگویی‌ها در چکیده حذف می‌شود و سرانجام آنچه باقی ماند، کوتاه‌ترین چکیده تاکنون نوشته‌شده بود یعنی E=mc^2.
امروزه بیشترین ژورنال‌های علمی، برای هر مقاله یک چکیده عنوانی چاپ می‌کنند که معمولاً به‌صورت یک پاراگراف چاپ می‌شود. به دلیل اینکه چکیده قبل از خود مقاله ظاهر می‌شود و همچنین به دلیل اینکه، سردبیران و داوران کمی جهت‌گیری را دوست دارند، چکیده تقریباً همیشه نخستین بخش خوانده‌شده‌ی مقاله در حین فرآیند مرور و داوری می‌باشد؛ بنابراین، این مسئله خیلی مهم هست که چکیده به‌طور واضح و ساده نوشته شود. درصورتی‌که نتوانید چکیده‌ی تأثیرگذاری بنویسید، دلایل و توجیهات شما ممکن هست نادیده گرفته شود. شخص داور غالباً امکان دارد که به‌طور خطرناکی به ارزیابی و داوری‌هایی در مورد مقاله پس از خواندن تنها چکیده نزدیک شود. این امر شاید به این دلیل باشد که شخص داور یا بررسی‌کننده، زمان کوتاهی دارد؛ اما اگر طبق قاعده، چکیده، نسخه‌ی بسیار کوتاهی از کل مقاله باشد، منطقی است که شخص داور به نتیجه‌گیری مقدماتی خود دست پیدا کند و این نتیجه‌گیری، احتمالاً نتیجه‌گیری درستی خواهد بود. معمولاً به دنبال هر چکیده خوب، مقاله خوبی نیز می‌آید و همچنین چکیده بد نیز نویددهنده اخبار بد و مشکلات در مقاله می‌باشد.
به دلیل اینکه یک چکیده توسط بیشتر ژورنال‌ها موردنیاز است و به دلیل اینکه چکیده همایش، شرط لازم برای مشارکت در بسیاری از نشست‌ها و همایش‌های ملی و بین‌المللی است (گاهی اوقات شرکت در کنفرانس می‌تواند حتی بر مبنای چکیده‌ها ارزیابی شود) محققین باید بر اصول آماده‌سازی چکیده تسلط کامل داشته باشند.
هنگام نوشتن چکیده، هر کلمه را به‌دقت بررسی کنید. اگر می‌توانید مطلب خود را در 100 کلمه بیان کنید دیگر از 200 کلمه استفاده نکنید. طول کلام و استفاده بی‌مورد از واژگان واضح، معنادار بر روی سردبیران ژورنال و داوران (و همچنین خوانندگان) تأثیر بسزایی خواهد گذاشت. درحالی‌که استفاده از ترکیبات و ساختارهای پیچیده و طولانی ممکن است به رد مقاله در مرحله داوری و بررسی منجر شود.
منبع : پایگاه امین آرتیکل
