برنامه ریزی تحصیلی دانشجویی
از مهم‌ترین امور زندگی دانشجویی وضعیت تحصیلی می‌باشد. این موضوع بسیار حائز اهمیت است که می‌بایست به نحو احسنت انجام گیرد تا نتیجه‌ی عملکرد دانشجویان خوب و عالی شود.
در این مقاله که به قلم نویسندگان قدم‌یار به سرپرستی مهندس فرشاد مارچینی گردآوری شده است، سعی میشود به صورت خلاصه و با زبانی ساده در رابطه با برنامه ریزی تحصیلی جهت استفاده دانشجویان گرامی ارائه گردد.
اهمیت برنامه ریزی تحصیلی
از مهم‌ترین امور زندگی دانشجویی وضعیت تحصیلی می‌باشد. این موضوع بسیار حائز اهمیت است که می‌بایست به نحو احسنت انجام گیرد تا نتیجه ی عملکرد دانشجویان خوب و عالی شود. در زندگی تحصیلی مدیریت زمان و برنامهریزی حرف اول را می‌زند. در واقع انجام هرکاری بدون برنامهریزی فعالیت کاملی نخواهد بود.
اهداف و فواید برنامهریزی تحصیلی
دانشجویان برای شناخت بیشتر اهداف خود و الویت‌بندی آن‌ها در زمان تحصیل نیاز به برنامهریزی مستمر دارند و برای به وقوع پیوستن این اهداف می‌بایست مطابق با برنامهریزی انجام شده پیش بروند.
این برنامهریزی باعث میشود تا بتواند اهداف طولانی مدت و کوتاه مدت را تشخیص دهند و هیچ یک را فدای دیگری نکنند.
صرفه جویی در زمان
از دست دادن وقت برای دانشجویان متصادف است با از دست دادن بسیاری از موفقیت‌ها در آینده. به همین دلیل است که در هنگام فرا رسیدن امتحانات و نزدیک زمان کنکور، دانشجویان از هر فرصتی استفاده می¬کنند تا وقت خود را هدر نمی‌دهند.
جلوگیری از اتلاف انرژی
هنگامی که دانشجویان از برنامهریزی استاندارد و صحیح علمی استفاده می‌کنند، قادر خواهند بود انرژی و توانایی‌های ذهنی خود را بیهوده هدر ندهند.
اصول صحیح برنامه ریزی تحصیلی:
1) دسته بندی اهداف بر حسب زمان
تقسیم بندی اهداف به دو صورت انجام می شود:
الف) چقدر زمان لازم می‌باشد تا دانشجویان به اهداف خود برسند، که خود این بخش به سه قسمت تقسیم می¬شود. دانشجویان در رسیدن به اهداف طولانی مدت زمان زیادی را سپری خواهند کرد تا به اهدافشان برسند. در اهداف کوتاه مدت زمان کمتری برای رسیدن به اهداف سپری می¬شود، و اما دسته‌ی سوم اهداف روزمره هستند که معمولا مدت زمان کمتری طی میشود تا آن‌ها برآورده شوند. پس در مرحله‌ی اول اهداف به اهداف طولانی مدت، اهداف کوتاه مدت و اهداف روزمره طبقه‌بندی می‌شوند. دانشجویان می‌بایست اهداف خود را بر روی کاغذ نوشته و آن‌ها را طبقه‌بندی نمایند.
ب) اهداف براساس زمانی که برای انجام آن ها لازم می‌باشد طبقه‌بندی می‌شوند. برای رسیدن به برخی اهداف باید زمان بیشتری را صرف کرد. برای مثال خواندن کل یک کتاب زمان بیشتری را می‌گیرد تا یک فصل از آن. دانشجویان باید برای هر روز، هر هفته، هر ماه و هر سال خود برنامهریزی کنند. زمانی که اهداف خود را به صورت بلند مدت در نظر می‌گیرید، مشخص نمایید برای رسیدن به آن‌ها چه کارهایی می بایست انجام داده شود. نتیجه‌ی پیشرفت خود را به صورت روزانه، ماهانه و سالانه یاددادشت نمایید و بررسی نمایید چقدر پیشرفت داشته¬اید. اجزاء لازم برای رسیدن به اهداف خود را در برنامه روزانه‌ای که نوشته‌اید قرار دهید.
2) مطالعه دروس به صورت موازی
دانشجویان می‌بایست به جای برنامهریزی مطالعه‌ی تک درسی در یک هفته که موجب خستگی ذهنی و کاهش بازده یادگیری میشود، از شیوه ی موازی استفاده نمایند. در واقع دو یا سه درس را به صورت هم‌زمان در مدت زمان مشخص مطالعه می‌نمایید. پس در نتیجه، ذهن کمتر دچار خستگی میشود.
3) گنجاندن زمان استراحت در برنامه ریزی تحصیلی
برای بالاتر رفتن کیفیت و بازدهی حافظه و ذهن می‌بایست زمان استراحت را برای خود در نظر بگیرید. دانشجویان برای هر 45 دقیقه زمان معالعه می‌بایست، یک ربع برای استراحت در نظر بگیرند و اگر زمان مطالعه را بیشتر می‌کنند باید زمان استراحت را نیز افزایش دهند. زمانی که آخرین روز طبقه‌بندی درسی به صورت موازی فرا رسید، باید یک استراحت نیم‌روزه تا یک‌روزه به خود بدهند و ذهن خود را به استراحت کافی برسانند. حال می‌توانند دورس بعدی را با انرژی شروع نمایند.
4) انتخاب زمان اجرای هر فعالیت به صورت مناسب
برخی از مطالعات و فعالیت‌ها نیاز به ساعت خاصی در شبانه روز دارند. در مورد مطالعه، تحقیقات نشان داده است که ساعاتی از شبانه روز بهترین زمان برای مطالعه دانشجویان می باشد. حدودای ساعت 10 صبح و 2 نصف شب در این دو ساعت بازدهی
یادگیری دانشجویان بسیار بالا می باشد. حدودای ساعت 3 بعد از ظهر بازدهی یادگیری بسیار پایین است و زمانی مناسب برای یادگیری نمی¬باشد. در نتیجه انتخاب بازه‌ی زمانی مناسب برای دانشجویان امری حیاتی می‌باشد. مطالعه‌ی دروسی که نیاز
به تمرکز بیشتری دارد در زمان شلوغی و یا زمان استراحت بازده‌ای خوبی را نخواهد داشت.
5) جلوگیری از اتلاف وقت
اتلاف وقت معمولا به خاطر تأخیر، کندی عمل، بی‌حوصلگی و فراهم نبودن شرایط انجام فعالیت دانشجویان و … به وجود می‌آید. دانشجویان می‌بایست شرایط مذکور را شناسایی کنند و برای رفع آن ها اقدام نمایند. این وقت‌ها صرف استراحت نشده است، چرا که استراحت یک زمان ویژه را در برنامهریزی زمانی به خود اختصاص داده است.
6) عدم تغییر برنامه
گاهی اتفاق ناخواسته‌ای برای شما پیش می‌آید که غیرمنتظره است و برنامهریزی شما را بهم می‌ریزد. در این زمان دانشجویان می‌بایست اقتدارانه عمل کنند. اگر مشکل به وجود آمده را می‌توانند حل کنند و یا آن را به تعویق بی‌اندازند، می بایست این کار را انجام دهند تا به برنامه خود لطمه‌ای وارد نشود.
برای مثال شما برای شام به بیرون دعوت شده‌اید، می‌توانید این زمان را به عقب بی‌اندازید، اما در غیر این صورت می توانید این دعوت را بپذیرید و در برنامه‌ی روزهای بعد کمی از اوقات تفریح خود را حذف کنید و صرف فعالیتی نمایید که مجبور شدید آن را رها کنید. در واقع می بایست یک برنامه‌ی جبرانی برای خود بچینید.
