تاثیرات ورزش بر زندگی اجتماعی و سلامت روانی و جسمانی بسیار حائظ اهمیت می باشد، آنطور که به قلم نویسندگان قدم یار به سرپرستی مهندس فرشاد مارچینی گرد آوری شده است، سعی می شود به صورت خلاصه و با زبانی ساده در رابطه با ورزش و تأثیر آن بر زندگی اجتماعی و سلامت جسمی، مطالب مفیدی جهت استفاده دانشجویان گرامی ارائه گردد.

ورزش و زندگی اجتماعی

امروزه روش های علمی در افزایش سطح تکنیک، تاکتیک وکیفیت ورزش تأثیرات فراوانی دارند. انجام صحیح فعالیت های ورزش متکی به اصول مکانیکی و بیومکانیکی می باشد. در رقابت های ورزشی حتی صدم ثانیه هم تأثیر گذار می باشد و مربی موفق به رعایت اصول علمی تربیت‌بدنی، برنامه‌ریزی صحیح تمرینات می پردازد تا ورزشکار در روز مسابقه بتواند حداکثر کیفیت و توان بدنی را داشته باشد.
اگر چه علوم ورزشی و نقش اساسی آن در بین تمامی ملل هنوز به مراحل کمال نرسیده ولی بدین نتیجه نهایی رسیده است که ورزش و تربیت بدنی امروزه با همه علوم پژوهش‌های پزشکی، آموزش و پرورش، روانشناسی، بهداشت، جامعه‌شناسی، اقتصاد و تاریخ رابطه مستقیم دارد.

تربیت بدنی به کودک، نوجوان و دانشجو کمک می کند تا استعدادهای خود را شکوفا کنند و به پرورش خود با کمک مربی بپردازد.

تأثیرات ورزش بر بدن

1-تاثیر ورزش بر قلب و عروق

قلب از مهم ترین عضو بدن انسان و حیوانات می باشد. اختلالات عملکرد قلب باعث مشکل در فعالیت های روزانه می شود و از طریق فعالیت‌های جسمانی و ورزش‌های مناسب می توان به مواظبت از قلب پرداخت.
تأثیرات مثبت ورزش بر قلب عبارتند از:
۱)تقویت عضله قلب و سایر عضلات بدن.
۲)افزایش جریان خون و انتقال بهتر اکسیژن به قسمت‌های مختلف بدن.
۳)پیشگیری از بروز بیماری فشار خون به دلیل کاهش کلسترول و باز شدن عروق.
۴) به دلیل تقویت عضله قلب و افزایش قدرت انقباضی آن، تعداد ضربان قلب در حالت استراحت در هردقیقه کمتر شده و در مقابل، خون با فشار بیشتری به جریان می‌افتد.
۵) با انقباض عضلات پا در حین ورزش، خون راحت‌تر به قلب باز می‌گردد و از بروز واریس در پاها جلوگیری می‌شود.

۲) تاثیر ورزش بر دستگاه تنفس

با عملکرد بهتر قلب و بالا رفتن توانایی عضلات بدن، عملکرد دستگاه تنفس هم افزایش می یابد. هنگام ورزش کردن مصرف اکسیژن اعضا بدن و حجم و سرعت جریان خون برای رساندن مواد مغذی و اکسیژن به اعضاء و بافت‌های گوناگون افزایش می‌یابد.

تأثیرات مفید ورزش بر دستگاه تنفس عبارتند از:

* با فعالیت های بدنی کیسه‌های هوایی شش‌ها بیشتر باز می شود و بازدهی آن‌ها افزایش می‌یابد.
* بالا رفتن میزان تنفس در شبانه‌ روز، باعث دریافت اکسیژن فراوان و رساندن آن به اندام‌های مختلف بدن می‌شود.
* افزایش دریافت و استفاده از اکسیژن باعث می شود عملکرد جسم بالا می رود و بدن دیرتر خسته می شود.

۳) تاثیر ورزش بر دستگاه گوارش

عملکرد درست دستگاه گوارش تا حد زیادی به معنی سلامت انسان می باشد و به طوری که اکثر متخصصان داخلی عقیده دارند بیماری های افراد بیشتر به دلیل مشکلات گوارشی می باشد.
تأثیرات مفید ورزش بر دستگاه گوارش عبارتند از:
1) ورزش باعث تحریک اشتها و میل به غذا می‌شود.
۲) ورزش با تحریک دستگاه گوارش از بروز یبوست جلوگیری می کند.
3) تاثیر ورزش بر دستگاه حرکتی

4) تاثیر ورزش بر اندامهای حرکتی

ورزش قبل از هر چیزی بر عضلات اندامهای حرکتی تأثیر می گذارد و اثرات مفید آن شامل:
۱) عضلات بدن با انجام ورزش مناسب تقویت می‌شوند و عملکرد بدن افزایش می یابد.
۲) انجام درست فعالیت های ورزشی از آرتروز پیشگیری می کند و باعث محکم شدن مفصل ها می شود.
3) ورزش کشش و انعطاف پذیری بدن را به همراه دارد.
4) فعالیت های جسمانی از پوکی استخوان پیشگیری می کند
۵) ورزش عضلات ستون مهره‌ها را تقویت می کند و از کمردرد جلوگیری می کند.
۶) فعالیت های ورزشی از شل شدن عضلات جلوگیری می کند.
7) تأثیر ورزش بر غدد داخلی
8) تاثیر ورزش بر دستگاه عصبی

5) اثرات مثبت ورزش بر دستگاه عصبی

۱) ورزش افسردگی را کاهش می دهد و بهترین روش برای مقابله با آن می باشد.
۲) با بهبود کار سیستم عصبی – عضلانی، باعث افزایش کارایی بدن می شود.
۳) بهترین روش درمان بی خوابی ورزش می باشد.

تاثیرات ورزش بر طول عمر

افرادی که ورزش می کنند نسبت به دیگران عمر طولانی تری دارند. سن بیولوژیکی ورزشکارن کمتر از سایر افراد می باشد و ورزشکاران شاداب ترند و مقاومت بدنی شان بیشتر از سایر افراد می باشد.

افزایش توده‌ی عضلانی بدن

با انجام ورزش های منظم می توان چربی های بدن را کاهش داد و توده های عضلانی بیشتری داشت. چیزی حدود ۷۵ – ۶۰ درصد از انرژی بدن در زمان استراحت (زمانی که فرد هیچگونه فعالیت جسمانی ندارد) مصرف می شود و ۱۸ درصد آن هم صرف انرژی مصرفی عضلات هنگام استراحت می شود پس فرد ورزشکار به دلیل داشتن عضلات زیاد، انرژی زیادتری نسبت به افراد غیر ورزشکار مصرف می کنند و کمتر دچار چاقی می شوند.

ورزش و درمان بیماری‌ها

1) درمان بیماری سرطان به کمک ورزش

جسم فرد در حالت عادی حدود ۱۰۰ تریلیون سلول دارد که به صورت منظم خود را بازسازی می کنند. به طور طبیعی سلول های جدید جایگزین سلول های پیر می شوند. برخی مواقع عده ای از سلول ها به صورت غیر طبیعی و غیر قابل کنترل رشد می کنند و توده ای به نام تومور را تشکیل می دهند که ممکن است بدخیم باشد و این تومور بدخیم سرطان نام دارد. سلول های سرطانی باهم فرق دارند برخی از آن سریع رشد می کنند و برخی دیگر شاید سال ها طول بکشد تا رشد کنند. امکان دارد در هر بافت بدن بیش از صد نوع سرطان بوجود آید. احتمالاً سرطانی با رشد غیر طبیعی یک سلول که بعدها به میلیونها سلول سرطانی تقسیم می‌شود شروع می شود.
پیش از قابل تشخیص بودن سرطان، حدود یک میلیون سلول که برابر تومور یک سانتیمتری می باشد بوجود می آید سلول ها با حرکت باکتری از یک جای بدن به جاهای دیگر از تومور بدخیم جدا می شود و به قسمت های مختلف بدن می رود و سرطان جدیدی به وجود می آورد. هرچند سلول های سرطانی با سیستم های ایمنی بدن از بین می رود ولی اگر یک سلول سرطانی هم وجود داشته باشد برای به وجود آمدن یک سرطان جدید کافی می باشد. در مقابل تومورهای خوش خیم به قسمت های مختلف بدن نمی روند آنها با فعالیت‌های طبیعی بدن تداخل پیدا می کنند و بندرت باعث مرگ فرد می‌شوند.

این روزها بزرگترین عامل مبارزه با سرطان آموزش بهداشت و همچنین ورزش کردن می باشد و می بایست اطلاعات لازم در عوامل ایجاد سرطان را جهت شناسایی سریعتر این بیماری در اختیار مردم قرار داد.

طبق تحقیقاتی درباره نقش ورزش در زمان دانشگاهی ارزیابی کرده اند: خانم های که در دوران دانشگاهی بی تحرک اند نسبت به دانشجویان ورزشکار5/۲ برابر بیشتر با خطر سرطان دستگاه تولید مثل و ۸/۱ برابر بیشتر با خطر سرطان سینه روبرو می شوند و مکانیسم دفاعی آن شاید هورمونی ‌باشد که به کاهش تحریکات استروژنی ناشی از ورزش بستگی دارد.

2) درمان آرتریت (التهاب مفاصل) با ورزش

آرتریت (التهاب مفاصل) باعث می شود مفاصل استخوانهایتان آسیب ببیند طوری که زمان بیدار شدن از خواب عضلات و تاندون ها خیلی سفت می شود و با مقداری حرکت درد ها کمتر می شود و عضلات نرم می شوند افرادی که بیماری آرتریت دارند باید ورزش کنند اما نباید تند پیاده روی کنند چون ممکن است با تکان شدید ساق پا به سمت مفاصل زانو و ران باعث شکستگی شود.
کسانی که بیماری آرتروز دارند باید از وزنه استفاده کنند چون موجب تقویت عضلات و مفاصل می شود و افرادی که ورم مفاصل دارند باید با آموزش درست بتوانند از وزنه استفاده کنند.

3) درمان قند خون بالا با ورزش

ورزش با کاهش قند خون و مقاومت بدن به انسولین یک روش بسیار مناسب برای درمان دیابت می باشد و خطر بیماری‌های قلبی عروقی و نیاز به دارو در دیابت نوع ۲ را کاهش می دهد.

4) جلو گیری از بیماریهای قلبی با ورزش

هر فعالیتی که موجب جریان سریع خون شود باعث می شود شکل ماهیچه حفظ شود و قلب هم یک ماهیچه می باشد و پیاده روری سریع برای قلب مفید می باشد.

5) جلو گیری از سکته مغزی با ورزش

تحقیقات نشان داده است افرادی که فعال هستند و ورزش می کنند گردش خون بالاتری دارند و این باعث جلوگیری از لخته شدن خون خصوصاً در مسیر ارسال خون به مغز می¬شود که کاهش سکته های قلبی را در پی دارد.

6) کاهش وزن با ورزش

بهترین راه از بین بردن چربی در بدن پیاده روی می باشد. بعضی افراد معتقدند حداقل یک ساعت پیاده روی در روز موجب کاهش وزن می شود و بهتر است افراد در برنامه های روزانه خود قرار دهند حتی نوجوانان و دانشجویان.

7) جلو گیری از پیشرفت دیابت

افرادی که روزی 30دقیقه در روز پیاده روی می کنند می توانند از پیشرفت دیابت نوع دوم جلوگیری کنند و همچنین به کسانی که در سوختن گلوکز مشکل دارند کمک می کند که از آن پیشگیری کنند و یا به تعویق اندازند.