هنر می تواند موجب خلاقیت ذهن دانشجویان شود و تاثیرات درمانی بر جسم آن ها نیز دارد. در این مقاله که به قلم نویسندگان قدم یار به سرپرستی مهندس فرشاد مارچینی گردآوری شده است، سعی می شود به صورت خلاصه و با زبانی ساده در رابطه با تأثیر هنر بر خلاقیت جهت استفاده دانشجویان گرامی ارائه گردد.
سرعت زندگی و به وجود آمدن تغییرات شگفت انگیز از خاصیت های عصر حاضر می باشد و همیشه اتفاقی جدید به وجود می آید و این اتفاقات به هم وابسته اند و با گذر زمان به وجود می آید. افزایش سرعت تولید دانش موجب شده اطلاعات فراوانی در دسترس دانشجویان قرار گیرد.
 

امروزه اینترنت که موجب تشکیل فناوری اطلاعات می باشد با سرعت بالایی رشد می کند و تمام نقاط زمین را پوشش می دهد. در هر لحظه دانشجویان می توانند با یکدیگر در ارتباط باشند که با حجم انبوهی از اطلاعات روبرو می شود.
امروزه دانشجویان باید بتوانند در محیطی پویا زندگی کنند و ذهنی خلاق داشته باشند و در مقابل با ذهنی نو مشکلات را حل کنند و دانشجویان میتوانند با هنرمندی کشتی زندگی خود را در این دریای متلاطم هدایت کنند. تصور کنید دانشجویی ساعت ها در دنیای شیرین خود مشغول نقاشی می باشد و به صورتی که به نظر دانشجو قلابی را در دریای ذهن برای یافتن چیزی تازه رها کرده باشد.

در این بین هنر می تواند پرنده ذهن دانشجویان را به آسمان پرواز دهد و باعث شود تا در دل اعماق دریای وجود به جستجوی درون خود بپردازد و تجربه های فراوانی به دست بیاورد و همین سیر و سلوک هنری زمینه ساز افکار نو و تحریک خلاقیت دانشجویان شود. هنر این قدرت را دارد که با فراهم نمودن شرایط، دانشجویان بتوانند به دور از شلوغی های روزمره در میان زیبایی‌ها خود را غوطه ور ببینند و بدین گونه با عمیق تر اندیشیدن به آرامش برسند.
امروزه دانشجویان به هنر نیاز دارند تا به کمک آن بتوانند، ذهن را برای اندیشیدن بهتر آماده کنند. اهمیت هنر وابسته به خلاقیت می باشد و تعاریف مختلفی در رابطه با خلاقیت وجود دارد به طور کلی خلاقیت یعنی: فردی فکری نو و متفاوت ارائه دهد.
صاحب نظران دیگر هم نظراتی در رابطه با خلاقیت دارند به طور مثال: “استیفن رابینز ” خلاقیت را توانایی ترکیب اندیشه‌ها و نظرات در یک روش منحصر به فرد با ایجاد پیوستگی بین آنان بیان می‌کند.

“گیلفورد” خلاقیت را با تفکر واگرا (دست یافتن به رهیافت‌های جدید برای مسائل) در مقابل تفکر همگرا (دست یافتن به پاسخ) مترادف می داند. افرادی که تفکر واگرا دارند در فکر و عمل خود با دیگران تفاوت دارند و از عرف و عادت دور شده و روش‌های خلاق و جدید را به کار می‌برند. برعکس کسانی که از این خصوصیت برخوردار نیستند تفکر همگرا دارند و در فکر و عمل خود از عرف و عادت پیروی می کنند.
اساسی ترین ویژگی های دانشجوی خلاق:
– انگیزه بالایی برای پیشرفت دارند.
– کنجکاو و جستجوگر می باشند.
– در کارها پشتکار و انضباط دارند.
– انگیزه زیادی برای به دست آوردن دانسته ها و تجربیات جدید دارند.
– علاقه زیادی برای زندگی کردن دارند.
– زیباپسند هستند و به آثار هنری علاقه دارند.
– می توانند بر روی دیگران بسیار تاثیر گذار باشند.
– قوه تخیل (فعال) بالایی دارند.
– همرنگ جماعت بودن را دوست ندارند و استقلال طلبند و به دستورهایی که با علایق آن ها متفاوت باشد مخالفت می کنند.
– در زندگی کمتر جزیی نگرند.
– پیچیدگی مسائل را بر سادگی ترجیح می دهند.
– روحیه ای طنزگونه دارند و از افرادی شوخ طبع هستند.
– به فعالیت های ریسکی علاقه دارند.
– دانشجویان خلاق کارها را بخاطر لذت انجام می دهند و عواملی چون شهرت، پول و تایید دیگران کمتر آنها را تحت تأثیر قرار می دهد.
– علاقه به سادگی و نظم دارند.
– در اتخاذ تصمیم ها منعطف اند.
– مسائل پیچیده را به مسائل ساده ترجیح می دهند.
– آنها احساسات و هیجانات خود را صریح بیان می کنند.
– افراد خلاق از هوشی بالاتر از حد متوسط برخوردارند.
– به موضوعاتی توجه می کنند که دیگران به آن توجه نداشته اند.
– برخی مواقع آنها برای یک مسئله می توانند چندین راه حل داشته باشند.
هر چند دانشجوی خلاق شاید تمام خصوصیات بالا را نداشته باشد اما برخی از آنها در وی دیده می شود.

ایجاد زمینه خلاقیت در دانشجویان:

1) دانشجویان به کمک هنر می توانند تجربیات جدیدی به دست آورند و آن را به دیگران انتقال دهند و این موجب ایده های نو می¬شود. ارنست دیمنه می گوید زمانی که انسان تفکر و تجربه هایش را به دیگران انتقال دهد باعث می شود حلقه ای از زنجیر عمل کند که با کشیدن آن به بیرون از ذهن باعث بیرون آمدن افکار جدیدتری می شود و این اقدام سبب به فعال نمودن مغز برای اندیشیدن بیشتر می شود.
2) هنر به ذهن دانشجویان کمک می کند در فضایی آرام و آزاد سفر کند و چیزهای جدید خلق کند. معمولاً زمانی که ذهن دانشجویان ناآرام باشد، دچار نگرانی و دغدغه های فراوان می شوند و قسمت زیادی از انرژی مغز برای حل آن تلف می شود و در نهایت مغز خسته می شود و عمق فکر از بین می رود و دانشجویان نمی-توانند عمیق فکر کنند و هنگام کار کردن تنها به کارهای تکراری که نیاز به فکر کردن ندارد تمایل دارند.
3) هنر در دانشجویان انگیزه ایجاد می کند و آن ها را وادار به حرکت می کند. دانشجویانی که با انگیزه هستند از خلاقیت برای رسیدن به هدف کمک می گیرند.
4) هنر با زیبایی هایش به مغز دانشجویان آرامش می دهد و امکانی فراهم می کند سلول های مغزی بدون نگرانی تأمل کنند، چون فضای نگران کننده باعث تخریب سلول های مغزی می شود.
5) هنر دانشجویان را به درونشان هدایت می کند و اگر دانشجویی بتواند خود را پیدا کند، هدف بزرگی برای خود می یابد و دگرگونی در آن ها به وجود می آید که موجب انگیزه درونی می شود و آغازی برای خلاقیت در ذهن دانشجو می شود.
6) هنر موجب تقویت قوه تخیل می شود و می تواند زمینه ی ایده های جدید را فراهم کند. اکثر اختراعات بزرگ در زندگی روزمره حال، تفکر ذهن بزرگانی است که در گذشته به این اختراعات فکر کرده بودند و سپس به وسیله ی افرادی دیگر به عمل تبدیل شده است.
7) هنر در دانشجویان زمینه ی جستجوی خالق را به وجود می آورد که این موجب شروع رشد خلاقیت موثر در آن ها می باشد. یقیناً زمانی خلاقیت برای دانشجویان ارزش پیدا می¬کند که سبب خوشبختی می شود.
8) هنر موجب ثبت تجربیات می شود که این تجربیات دانشجویان، اساسی ترین مسئله برای مجبور کردن آن ها به تفکر می باشد و پیشرفت تفکر، شروعی برای دسترسی به ایده های نو و خلاق می باشد.
9) مغز انسان از دو نیمکره¬ای که شبیه بهم هستند و هماهنگ عمل می کنند تشکیل می شود. فعالیت هایی چون
ریاضیات، زبان و ارتباط کلامی، منطق، بررسی و تجزیه و تحلیل و نویسندگی توسط نیمکره چپ مغز و فعالیت هایی چون تصور و تجسم، شناخت رنگ، موسیقی، وزن و آهنگ ، خیالات و آرزوها بر عهده نیمکره راست می باشد و زمانی که انسان از هر دو نیمکره استفاده کند عملکرد مغز فوق العاده بالا می رود نود درصد مردم از نیمکره چپ مغز برای اندیشیدن استفاده می کنند بیشتر دانشمندان سعی دارند با هنر، نیمه راست مغز خود را فعال نگهدارند. پس بهتر است دانشجویان با کمک هنر عملکرد مغز خود را بالا ببرنند.
10) هنر تاثیر درمانی بر بدن دارد و به کمک آن می توان از برخی مشکلات جلوگیری کرد که موجب سلامت جسم و مغز می شود.
روانکاوان معتقدند هنر در احساس خشم و نفرت و پرخاشگری و یا عاطفه دانشجویان موثر می¬باشد و آفرینش کارهای هنری موجب بالا رفتن اعتماد به نفس می شود. استفاده از روش های درمانی چون نمایش درمانی، قصه درمانی، هنر درمانی ،کاربرد موسیقی در درمان بیماران مضطرب و افسرده در حال افزایش می باشد.