کتاب حقوق شهر و شهرسازی

کتاب حقوق شهر و شهرسازی

جهت استفاده داوطلبان و شرکت‌کنندگان آزمون‌های شهرسازی، اساتید و دانشجویان رشته‌های شهرسازی و برنامه‌ریزی شهری، مهندسان مشاور شهرسازی و کنشگران و ذی‌نفعان مدیریت شهری می‌باشد.

– کتاب مطابق با آخرین بروز رسانی است

محتوای کتاب شامل

تعاریف، مفاهیم و اصطلاحات

تشکیلات شهرسازی و معماری مدیریت شهری و شهرسازی

انواع طرح‌های توسعه شهری محدوده‌ها و حریم شهری

تقسیمات کالبدی شهرها کاربری‌های اراضی شهری

تراکم‌های شهری و شهرسازی آماده‌سازی اراضی شهری

تفکیک و پروانه‌های ساختمانی شهر و شهرداری

مسکن شهرسازی و آپارتمان‌ها

حقوق شهروندی به انضمام قوانین و مقررات مربوطه    

فهرست مطالب کتاب حقوق شهر و شهرسازی:

مقدمه

فصل اول / تعاریف، مفاهیم و اصطلاحات

۵-۱-تعاریف و مفاهیم شهر و شهرسازی

۵-۲-اصطلاحات اداری

۵-۳-مفاهیم حق، حقوق و قانون

 

فصل دوم / تشکیلات شهرسازی و معماری ایران

۲-۱-تأسیس وزارت آبادانی و مسکن

۲-۲-تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن

۲-۳-تأسیس سازمان عمران اراضی

۲-۴-تأسیس سازمان زمین شهری

۲-۵-تشکیل وزارت راه و شهرسازی

۲-۶-تأسیس شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران

۲-۷-وظایف شورای عالی شهرسازی و معماری ایران

۲-۸-قانون تأسیس شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، مصوب ۲۲/۱۲/۱۳۵۱. ۲۲

 

فصل سوم / مدیریت شهری و شهرسازی

۳-۱-پیشینه مدیریت شهری در ایران

۳-۲-تحولات شهرسازی معاصر ایران

۳-۳-عناصر مدیریت شهری در سطح ملی

۱-وزارت کشور

۲-سازمان شهرداری‌های کشور

۳-وزارت راه و شهرسازی

۴-رابطه وزارت راه و شهرسازی با شهرداری‌ها

۵-شورای عالی شهرسازی و معماری ایران

۶-سازمان برنامه و بودجه

۷-مجلس شورای اسلامی

۸-هیأت دولت

۳-۴-عناصر مدیریت شهری در سطح محلی

۳-۴-۱-شهرداری

• رئوس وظایف شهرداری‌ها بر اساس ماده۵۵ قانون شهرداری‌ها ‌مصوب ۱۳۳۴.
• وظایف شهرسازی شهرداری‌ها
• درجه شهرداری‌های ایران
• عوامل مؤثر بر ضعف عملکرد شهرداری‌ها

۳-۴-۲-شورای اسلامی شهر

• وظایف شورای شهر

۳-۴-۳-استانداری

۱-وظایف معاونت امور عمرانی استانداری

۲-وظایف دفتر فنی، معاونت امور عمرانی استانداری‌ها

۳-وظایف دفتر امور شهری معاونت امور عمرانی استانداری‌ها

۳-۴-۴-اداره کل راه و شهرسازی استان

۳-۴-۴-۱-وظایف اداره کل راه و شهرسازی استان

۳-۴-۵-شورای شهرسازی استان

۳-۴-۶-شورای مسکن استان

۳-۴-۷-سایر عناصر مؤثر در مدیریت شهری

۳-۵-قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری، مصوب ۱۵/۰۴/۱۳۶

۳-۶-آیین‌نامه اجرائی قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری، مصوب ۲۲/۰۷/۱۳۶۳

 

فصل چهارم / انواع طرح‌های توسعه

۴-۱-طرح جامع سرزمین

۴-۲-طرح آمایش سرزمین

۴-۲-۱-اهداف کلی طرح آمایش سرزمین در رابطه با جامعه شهری

۴-۳-طرح کالبدی (ملی و منطقه‌ای)

۴-۴-طرح توسعه و عمران (جامع) ناحیه‌ای

۴-۵-طرح توسعه و عمران شهر و حوزه نفوذ

۴-۶-طرح‌های منطقه شهری

۴-۷-طرح جامع شهرستان

۴-۸-طرح‌ جامع شهری

۴-۸-۱-ویژگی‌های اساسی طرح جامع شهری

۴-۹-طرح‌های تفصیلی

۴-۹-۱-ضرورت تهیه طرح‌های تفصیلی

۴-۹-۲-اهداف طرح‌های تفصیلی

۴-۹-۳-تهیه طرح‌های تفصیلی

۴-۱۰-طرح‌های سیال شهری

۴-۱۱-طرح‌های موضوعی

۴-۱۲-طرح‌های موضعی

۴-۱۳-طرح‌های هادی شهری

۴-۱۳-۱-اهداف طرح‌های هادی شهری

۴-۱۳-۲-تهیه طرح‌های هادی شهری

۴-۱۴-طرح شهرهای جدید

۴-۱۵-طرح شهرک‌های مسکونی

۴-۱۶-طرح جزئیات شهرسازی

۴-۱۷-طرح‌های ویژه

۴-۱۸-طرح‌های روان‌بخشی

۴-۱۹-طرح‌های بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده

۴-۲۰-طرح‌های مرمت و احیاء

۴-۲۱-طرح هادی روستا

۴-۲۲-طرح ساماندهی فضا و سکونتگاه‌های روستایی

 

فصل پنجم / محدوده و حریم

۵-۱-اقدامات شهرداری در حریم شهر

۵-۲-قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک و نحوه تعیین آنها، مصوب ۱۴/۱۰/۱۳۸۴

۵-۳-دستورالعمل اجرایی قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا

۵-۴-آیین‌نامه استفاده از اراضی، احداث بنا و تأسیسات در خارج از حریم شهرها

۵-۵-ضوابط حفظ حریم و اراضی مجاور راه‌ها در محـدوده استحفاظـی و حـریم شهرها، مصوب ۰۱/۰۳/۱۳۶۸

۵-۶-آیـیـن‌نـامه مـربـوط به بستر و حریم رودخانـه‌ها، مصوب ۱۱/۰۸/۱۳۷۹

۵-۷-موادی از حریم خطوط هوایی انتقال و توزیـع نیـروی بـرق، مصوب ۳۰/۰۱/۱۳۹۴

۵-۸-موادی از قانون تعیین حریم حفاظتی- امنیتـی اماکن و تـأسیسات کـشور، مصوب ۱۹/۰۵/۱۳۹۳

۵-۹-دستورالعمل نحوه مدیریت یکپارچه کاربری زمین و فضا و پایش تغییرات آن در حریم کلان‌شهرها و شهرها

 

فصل ششم / تقسیمات کالبدی

۶-۱-نظام سلسله مراتب شهری

۶-۱-۱-محله

۶-۱-۲-ناحیه

۶-۱-۳-منطقه

۶-۲-محله‌بندی و منطقه‌بندی شهری، ابلاغیه شماره ۱۵۶۹۴۲ مورخه ۲۳/۱۱/۱۳۹۵

۶-۲-۱-دستورالعمل محله‌بندی و منطقه‌بندی شهری

 

فصل هفتم / کاربری‌های اراضی شهری

۷-۱-کاربری‌های اراضی شهری

۷-۱-۲-مفاهیم و اصول منطقه‌بندی کاربری‌ها

۷-۱-۳-منطقه‌بندی کاربری‌ها

۷-۱-۴-منطقه‌بندی ارتفاعی

۷-۱-۵-دسته‌بندی کاربری‌های اراضی

۷-۱-۶-دسته‌بندی زمین‌های بایر

۷-۱-۷-مناطق شناور

۷-۱-۸-طبقه‌بندی کاربری‌های شهری

۷-۱-۹-حوزه‌بندی کاربری‌های شهری

• اهداف حوزه‌بندی شهری
• انواع حوزه‌بندی شهری

۷-۱-۱۰-برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری

۷-۱-۱۱-ارزیابی کاربری‌ها

۷-۱-۱۲-معیارهای فضایی کاربری زمین

۷-۱-۱۳-مکان‌یابی کاربری‌های شهری

۷-۱-۱۴-معیارهای منطقه‌بندی مسکونی

• مکان‌یابی کاربری‌های مسکونی
• اهداف اساسی کنترل کاربری مسکونی

۷-۱-۱۵-معیارهای منطقه‌بندی تجاری

۷-۱-۱۶-معیارهای منطقه‌بندی صنعتی

• مکان‌یابی کاربری‌های صنعتی

۷-۱-۱۷-مکان‌یابی کاربری‌های مراکز کار

۷-۱-۱۸-مکان‌یابی کاربری‌های اوقات فراغت

۷-۱-۱۹-انواع کاربری‌های شهری

۷-۲-کاربری‌های فضای سبز

۷-۲-۱-تعاریف و اصطلاحات فضای سبز

۷-۲-۲-کارکردهای فضاهای سبز

۷-۲-۳-رفیوژهای فضای سبز

۷-۲-۴-فضاهای سبز شهری

۷-۲-۵-سرانه فضاهای سبز

۷-۲-۶-مکان‌یابی فضاهای سبز

۷-۳-کاربری‌های صنعتی

۷-۳-۱-تعاریف و مفاهیم مرتبط با صنعت و خدمات شهری

۷-۳-۲-صنایع و آلودگی‌های محیطی

۷-۳-۳-اصول و مبانی منطقه‌بندی صنعتی

۷-۴-آیین‌نامه اجرایی ماده۱ قانون اصلاح لایحه قانونی حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها، مصوب ۲۰/۰۴/۱۳۸۸

۷-۵-موادی از قانون حفظ کاربری اراضـی زراعـی و بــاغ‌هــا، مصوب ۳۱/۰۳/۱۳۷۴

۷-۶-مـوادی از آییـن‌نـامـه اجـرایی قـانـون اصـلاح قانـون حـفـظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها، مصوب ۰۲/۰۳/۱۳۸۶

۷-۷-آیین‌نامه استقرار مدارس و مراکز غیردولتی در مناطق، نواحی و محلات مختلف، مصوب ۱۵/۱۲/۱۳۹۷

 

فصل هشتم / تراکم‌های شهری

۸-۱-تراکم و نظام کالبدی شهر

۸-۱-۲-قوانین و مقررات زونینگ

۸-۱-۳-تعاریف و مفاهیم تراکم

۱-سطح زمین Land Area (A)

۲-سطح اشغال ساختمان (Building Area)

۳-سطح زیربنا (Floor Area)

۴-ضریب سطح زیربنا (یا تراکم ساختمانی) (FAR)

۵-فضای باز (OS)

۶-فضای باز غیرسرپوشیده

۷-فضای باز سرپوشیده (COS)

۸-ضریب فضای باز (OSR)

۹-فضای باز مفید (LS)

۱۰-ضریب فضای باز مفید (LSR)

۱۱-فضای تفریحی (RS)

۱۲-ضریب فضای تفریحی (RSR)

۱۳-فضای پارکینگ ساکنان (OCS)

۱۴-ضریب پارکینگ ساکنان (OCR)

۱۵-فضای پارکینگ کل (TCS)

۱۶-ضریب پارکینگ کل (TCR)

۸-۱-۴-انواع تراکم

۱-تراکم جمعیتی (Population Density، GRD=Gross Residential Density)

۲-تراکم کلی مسکونی (Total Residential Density)

۳-تراکم ناخالص مسکونی (Gross Residential Density)

۴-تراکم خالص مسکونی (NRD=Net Residential Density)

۵-تراکم مسکونی

۶-تراکم ساختمانی (Construction FAR=Floor Area Ratio)

۸-۱-۵-روش‌های کنترل تراکم

۸-۲-منطقه‌بندی

۸-۲-۱-منطقه‌بندی تراکمی

۸-۲-۲-منطقه‌بندی ارتفاعی

۸-۲-۳-منطقه‌بندی کاربری

۸-۲-۴-رویکرد برنامه‌ای

۸-۲-۵-متغیرهای کنترل تراکم مطلوب

۸-۲-۶-رابطه بین قیمت و تراکم

۸-۳-سرانه کاربری‌های شهری

۸-۳-۱-سرانه‌های مسکونی

۸-۳-۲-سرانه‌های فضای سبز

۸-۳-۳-سرانه‌های فرهنگی

۸-۳-۴-سرانه‌های حمل و نقل

۸-۳-۵-سرانه‌های صنعتی

۸-۳-۶-سرانه‌های تجاری

۸-۳-۷-سرانه‌های آموزشی

۸-۳-۸-سرانه‌های بهداشتی درمانی

۸-۳-۹-سرانه‌های اداری

۸-۴-آستانه خدماتی کاربری‌ها

۸-۴-۱-کودکستان

۸-۴-۲-دبستان

۸-۴-۳-مدرسه راهنمایی

۸-۴-۴-مدارس فنی

۸-۴-۵-مدارس متوسطه

۸-۴-۶-بیمارستان

۸-۴-۷-میادین ورزشی

۸-۴-۸-پارک‌های عمومی و تفریحی

۸-۴-۹-کتابخانه و موزه

۸-۴-۱۰-تأسیسات بهداشتی (کشتارگاه)

فصل نهم / آماده‌سازی اراضی شهری

۹-۱-آماده‌سازی زمین

۹-۱-۱-سابقه طرح‌های آماده‌سازی

۹-۱-۲-ضرورت تهیه طرح‌های آماده‌سازی

۹-۱-۳-اصلی‌ترین هدف طرح‌های آماده‌سازی

۹-۱-۴-اهداف راهبردی طرح‌های آماده‌سازی زمین

۹-۱-۵-مطالعات مکانیابی(طرح‌های آماده‌سازی)

۹-۱-۶-تهیه طرح‌های آماده‌سازی

۹-۱-۷-محتوای طرح‌های آماده‌سازی

۹-۱-۸-طرح آماده‌سازی زمین

۹-۱-۹-پروژه‌های آماده‌سازی

۹-۲-موادی از قانون اراضی شهری، مصوب ۲۷/۱۲/۱۳۶۰

۹-۳-موادی از قانون زمین شهری، مصوب ۲۲/۰۶/۱۳۶۶

۹-۴-موادی از آیین‌نامه اجرایی قـانــون زمـیـن شـهـری، مصوب ۱۵/۰۴/۱۳۶۷

فصل دهم / تفکیک، افراز و پروانه‌های ساختمانی

۱۰-۱-تفکیک اراضی

۱۰-۱-۱-تعاریف تفکیک

۱۰-۱-۲-اهمیت کنترل تفکیک اراضی

۱۰-۱-۳-تفکیک اراضی شهری

۱۰-۱-۴-اهداف تفکیک زمین

۱۰-۱-۵-عوامل مؤثر در تفکیک اراضی

۱۰-۱-۶-ضوابط و مقررات تفکیک

۱۰-۱-۷-پیشینه تفکیک اراضی

۱۰-۱-۸-تفکیک اراضی و کاربری‌ها

۱۰-۲-الگوهای تفکیک

۱۰-۲-۱-الگوی تفکیک سنتی و مرسوم:

۱۰-۲-۲-الگوی تفکیک خوشه‌ای

۱۰-۲-۳-الگوی توسعه واحدهای برنامه‌ریزی شده

۱۰-۲-۴-اشکال و شیوه‌های تفکیک زمین

۱۰-۲-۵-معابر حاصل از تفکیک

۱۰-۲-۶-مراحل تفکیک زمین

۱۰-۲-۷-مراحل اداری تفکیک زمین

۱۰-۲-۸-آیین‌نامه تفکیک اراضی

۱۰-۲-۹-مرجع تأیید نقشههای تفکیک اراضی

۱۰-۲-۱۰-تفکیک اعیان

۱۰-۲-۱۱-تفاوت افراز و تفکیک

۱۰-۳-پروانه و شناسنامه‌های ساختمانی

۱۰-۳-۱-اهداف صدور پروانه ساختمانی

۱۰-۳-۲-طرح جامع و ضوابط پروانه ساختمانی

۱۰-۳-۳-تعیین ضوابط و مقررات حاکم بر ملک

۱۰-۳-۴-استعلام از سازمان‌های ذیربط

۱۰-۳-۵-مراحل صدور پروانه ساختمانی

۱۰-۳-۶-مرجع صدور پروانه‌های ساختمانی

۱۰-۳-۷-بازدید مأمور فنی از ملک

۱۰-۳-۸-اعتبار پروانه‌های ساختمانی

۱۰-۴-عدم خلاف و پایان ‌کار ساختمان

۱۰-۴-۱-شناسنامه ساختمان

۱۰-۵-تخلفات ساختمانی

۱۰-۵-۱-مصادیق تخلفات ساختمانی

۱۰-۵-۲-تخلفات مطابق ضوابط

۱۰-۵-۳-تخلفات خارج از ضوابط

۱۰-۵-۴-نحوه اطلاع از تخلفات ساختمانی

۱۰-۵-۵-مراحل رسیدگی به تخلفات ساختمانی

۱۰-۶-اصـلاح روش‌هـای صـدور پـروانـه ســاختمـان، گـواهـی عـدم خـلاف و پایان‌کار ساختمان در شهرداری‌ها

۱۰-۷-نحوه صدور پروانه ساختمانی

۱۰-۸-دستورالعمل صدور شناسنامه فنی ساختمان، ابلاغیه ۲۱/۰۶/۱۳۹۵

۱۰-۹-دستورالعمل تفکیک آپارتمان‌ها، مصوب ۲۰/۰۵/۱۳۸۲

فصل یازدهم / قوانین و مقررات شهرداری‌ها

۱۱-۱-موادی از قانون شهرداری‌ها، مصوب ۱۱/۰۴/۱۳۳۴

۱۱-۲-مــوادی از قــانـــون نوسازی و عمران شهری، مصوب ۰۷/۰۹/۱۳۴۷‌

۱۱-۳-لایحه قانونی نحوه خرید و تملک اراضی و املاک برای اجرای برنامه‌های عمومی‌، عمرانی و نظامی دولت، مصوب ۱۷/۱۱/۱۳۵۸

۱۱-۴-قانون تعیین وضعیت املاک واقع در طرح‌های دولتی و شهرداری‌ها، مصوب ۲۹/۰۸/۱۳۶۷

۱۱-۵-قانون نحوه تقویم ابنیه‌، املاک و اراضی مورد نیاز شهرداری‌ها، مصوب ۲۸/۰۸/۱۳۷۰

۱۱-۶-قانون درآمد پایدار و هزینه شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، مصوب ۰۱/۰۴/۱۴۰۱

۱۱-۷-ضـوابط و مقـررات ارتقاءکیفی سیما و منظر شهری

فصل دوازدهم / قوانین و مقررات مسکن و آپارتمان‌ها

۱۲-۱-مـوادی از قـانـون سامـاندهـی و حمایت از تولید و عرضه مسکن، مصوب ۲۵/۰۲/۱۳۸۷

۱۲-۲-قانون پیش فروش ساختمان، مصوب ۱۲/۱۰/۱۳۸۹

۱۲-۳-آیین‌نامه اجرایی قانون پیش فروش ساختمان، مصوب ۰۷/۰۳/۱۳۹۳

۱۲-۴-قانون جهش تولید مسکن، مصوب ۱۷/۰۵/۱۴۰۰

۱۲-۵-موادی از قانون تملک آپارتمان‌ها، مصوب ۱۶/۱۲/۱۳۴۳

۱۲-۶-موادی از آیین‌نامه اجرایی قانون تملک آپارتمان‌ها، مصوب ۰۸/۰۲/۱۳۴۷

فصل سیزدهم / قوانین حاکمیتی

۱۳-۱-اصولی از قانون اساسی، مصوب ۱۳۵۸

۱۳-۲-موادی از قانون مدنی، مصوب ۱۸/۰۲/۱۳۰۷

۱۳-۳-موادی از قانون مجازات اسلامی، مصوب ۰۱/۰۲/۱۳۹۲

۱۳-۴-قـــانـــون مجــازات اســلامــی تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده، مصوب ۰۲/۰۳/۱۳۷۵

فصل چهاردهم / حقوق شهروندان

۱۴-۱-منشور حقوق شهروندی

۱۴-۲-حقوق شهروندی در نظام اداری، مصوب ۹/۱۱/۱۳۹۵شورای‌عالی اداری

کلیدواژه منابع و مأخذ