مشخص ترین ویژگی های زندگی دانشجویی تقسیم کردن اتاق با دیگران است که ارتباط با پیشینه فرهنگی افراد دارد. در این مقاله که به قلم نویسندگان قدم یار به سرپرستی مهندس فرشاد مارچینی گردآوری شده است، سعی می شود به صورت خلاصه و با زبانی ساده در رابطه با فضای مشترک، مطالب مفیدی جهت استفاده دانشجویان گرامی ارائه گردد.
شاید در ابتدا فقط برای شما مهم باشد که از امروز، مستقل از خانواده زندگی می کنید و بزرگ شده اید و از این موضوع خیلی خوشحال باشید اما احتمالاً پس از مواجهه با مشکلات مختلف زندگی در خوابگاه احساس خوشحالی جای خود را به دغدغه و چالش در زندگی جدید می دهد و شما با خود می گویید کاش در کنار خانواده ام بودم، دیر یا زود، شما با فرهنگ ها و افراد گوناگون آشنا می شوید.

این مسئله از یک سو ممکن است بسیار جذاب باشد و به شناخت شما از اقوام مختلف کمک کند اما همین مواجهه ناگهانی با فرهنگ ها و ارزش های متفاوت یکی از مشکلات زندگی خوابگاهی می باشد.

ارزش های دانشجو با توجه با خانواده و محیط زندگی فرد شکل گرفته است و شما اکنون در شرایطی قرار گرفته اید که ارزش های شما ممکن است با اطرافیانتان فرق بکند و ارزش شما برای آنها، زد ارزش محسوب شود یا بالعکس و افراد کم اعتماد به نفس، از ترس مسخره شدن به جای این که از طریق ویژگی های مثبت خود، خود را به دیگران بشناسانند، با پذیرش الگوهای رفتاری و فرهنگی دیگران، سعی در برقراری ارتباط با دیگران می کنند.
به طور مثال شما وارد اتاق دوستان خود شده اید و آنها در حال کشیدن سیگار هستند و از شما نیز دعوت می کنند که با آنها همراه شوید و شما محترمانه دعوت آنها را رد می کنید؛ اما آنها برای بار دوم و سوم تقاضای خود را تکرار می کنند و مثلاً ممکن است بگویند: « تو هنوز خیلی بچه ای؛ تو رو چه به این کارا». ممکن است شما دست و پای خود را گم کنید و به ناچار با آنها همراه شوید یا به آنها ناسزا گفته، با آنها درگیری فیزیکی پیدا کنید و یا با اعتماد به نفس و قاطعانه، فقط جمله خود را تکرار کنید؛ «من سیگار نخواهم کشید» و از آن جا خارج شوید.

برخورد اول، منفعلانه و واکنش دوم، پرخاش گرانه است و هر دو از اعتماد به نفس پایین نشأت می گیرد. ولی برخورد سوم، یکی از مهارت های رفتار قاطعانه است که می تواند در مقابل دیگران در حفظ و نگه داری باورهای قبلی و ارزش های شخصی، به شما کمک کند.
زندگی جمعی، نیاز به انعطاف پذیری بالایی دارد پس شما باید از مهارت های ارتباطی و مدیریتی خاصی استفاده کنید.
در محیط خوابگاه توانایی و مهارت دانشجو در مسائل مختلف، از قبیل توان زندگی مستقل از خانواده، برقراری ارتباط با افراد، قبول مسئولیت هر چه بیشتر و مدیریت زندگی، مورد آزمایش قرار می گیرد.

با وجود داشتن برنامه ریزی با هم اتاقی تان در نحوه مشارکت در لوازم اتاق، فضا و امکانات، نظافت اتاق و پخت و پز، داشتن مهمان، زمان استراحت و مطالعه، معمولاً می تواند کمی آشفتگی شما را کم کند و روابط شما را شفاف تر نماید. برخی مواقع با وجود توافق درباره قواعد زندگی خوابگاهی، ممکن است قوانین فوق رعایت نشود و شما در ارتباط با هم اتاقی خود، با چالش مواجه شوید.

در چنین مواردی، بهترین کاری که می توانید انجام دهید، چیست؟

بهترین راهکار در موارد فوق، برخورد مستقیم  دانشجو است؛ یعنی صریحاً صحبت کنید و از او بخواهید تا وظایف خویش را درست انجام دهد. تقاضای شما، نباید عذرخواهانه و یا با سرزنش و خشمگینانه باشد؛ زیرا موجب واکنش دفاعی طرف مقابل می شود. بنابراین، منظور خود را واضح بیان کنید؛ و حرف های او را هم بشنوید. شاید ناخواسته کاری انجام داده اید که او قدری ناراحت شده و باعث واکنش او شده است.
گاهی اوقات، چیزی که ارتباط ما با یک هم اتاقی را مختل می سازد، وجود پاره ای افکار غیرمنطقی است؛ مثلاً هم اتاقی من باید خودش بداند که چگونه رفتار کند و من نباید به او تذکر بدهم. شما نباید توقع داشته باشید که هم اتاقی شما یا هر کس دیگری، دقیقاً بداند شما چه می خواهید یا چه فکر می کنید. مردم، توانایی ذهن خوانی ندارند. برای نیل به نتیجه مطلوب، باید قاطعانه ارتباط برقرار کنید. احساسات و نیازهای خود را ابراز کنید و روی حقوق خود پافشاری نمایید. همچنین باید بتوانید تمایلات و نیازهای دیگران را نیز در نظر بگیرید و به حقوقشان احترام بگذارید. چنین کاری باعث می شود که سایرین نیز به نحو مطلوبی به شما پاسخ دهند.

اگر قاطعانه عمل نکنید، یک روش جانشین، روش منفعلانه است؛ یعنی از رفتار بد هم اتاقی خود نزد دوستانتان گلایه کنید؛ به وی گوشه و کنایه بزنید و یا با سردی با وی برخورد کنید. شاید هم ظروف نشسته را بشویید؛ در حالی که زیر لب غرولند می کنید. یک چیز مشترک در تمامی شیوه های منفعلانه و غیرمستقیم وجود دارد و آن این که شما با انجام آنها، به هیچ جایی نمی رسید و باز هم کارها انجام نشده باقی می ماند و شما یک ناکامی عمیق را تجربه می کنید.
یا می توانید روش، حمله و پرخاشگری را انتخاب کنید؛ ممکن است به او بد و بیراه بگویید و تهدید کنید یا مقابله به مثل کنید با این روش ها چند دقیقه دلتان خنک می شود اما بعدا احساس گناه می کنید و ممکن است از این پس با مشکلات بیشتری روبرو شوید زیرا پرخاشگری، پرخاشگری می آورد و کم کم آرامش در اتاق جای خود را به جنگ اعصاب می دهد.
بنابراین، وقتی ناراحتید، انفعال، مؤثر نیست و پرخاشگری هم اوضاع را سخت تر می سازد. بهترین روش، رفتار میانه، یعنی جرأت ورزی و ابراز خواست ها با آرامش و به شکل مستقیم و منطقی می باشد. ممکن است بگویید بارها این کار را انجام داده و نتیجه نگرفته¬اید. بله¬، ممکن است هم اتاقی شما نتواند به طور مناسب با درخواست های شما روبه رو شود و یک باره حمله ور شود؛ با این حال، شما باید نگرانی های خود را نشان دهید. پرخاشگری، نباید شما را به سکوت و عقب نشینی وادار کند. اگر او داد می زند و به شما حمله می کند، شما باید روش محافظت از خود را بدانید. در همچین مواردی دو روش بعنوان آخرین راه حل توصیه می شود:

الف) تکرار و پافشاری در بیان خواسته

با آرامش خواسته خود را بیان کنید؛ بدون توجه به این که هم اتاقی شما چه می گوید یا با چه شدتی آنها را به زبان می آورد. به نکات انحرافی توجه نکنید و مرتب خواسته ی خود را به او بگویید، در این حال، طرف مقابل شما، نمی تواند در مقابل این شیوه دفاعی شما بی تفاوت باشد.

ب) عقب نشینی راهبردی

وقتی هم اتاقی حمله می کند با او مقابله نکنید و بگویید: «من وقتی تو آرامشت را به دست آوردی، درباره این موضوع صحبت می کنم» یا «من تا وقتی که شما فریاد بزنی، درباره این موضوع حرف نمی زنم» در این صورت وقتی فضا آرام شد می توانید فضایی برای حل مشکلات فراهم آورید.
در صورتی که با روش های فوق بی نتیجه مانده اید می توانید از شخص ثالث و یا مشاوره کمک بگیرید.

در انتهای این مقاله می خواهیم شما را با برخی مهارت های لازم برای یک ارتباط مؤثر با هم اتاقی تان آشنا کنیم تا با به کار گیری آن روابط بهتری با هم اتاقی تان برقرار شود. این مهارت ها عبارتند از:

1-گوش دادن

گوش دادن کار ساده ای است اما نیاز به مهارت دارد با این کار به هم اتاقی تان میگویید تمایل به صحبت با او دارید و با اینکار علاوه بر فهم دقیق تر خواسته ها و بیانات هم اتاقی تان، می توانید این احساس را در وی ایجاد کنید که حرف های او را درک کرده اید و این باعث ایجاد احساسی مثبت نسبت به یکدیگر می شود.

2-بیان خواسته ها به طور صریح و صادقانه

نباید انتظار داشت که هم اتاقی بتواند از رفتار شما متوجه افکارتان شود چون ممکن است موجب برداشت نادرست آنها شده، ممکن است موجب آشفتگی روابطتان شود. بنابراین صراحتا خواسته خود را بیان کنید اگر ارتباطی فاقد صراحت و صداقت باشد، بدون شک، یا قطع خواهد شد یا به صورت مبهم و ناسالم ادامه پیدا می کند.

3-نگاه کردن به طرف مقابل

نگاه انرژی زیادی دارد و نهایت توجه شما به طرف مقابل را هنگام صحبت کردن می رساند اگر به این موضوع خوب توجه نشود ممکن است طرف مقابل احساس کند که حوصله تان سر رفته یا علاقه ای به شنیدن حرف هایش ندارید.

4-ابراز همدلی و همدردی

درک دیدگاه فرد یکی از مهارت هایی است که می تواند تنش ها را کاهش دهد؛ یعنی توانایی دیدن مسائل، از پشت چشمان طرف مقابل، امکان پذیر می باشد. شما به فرد این حس را می دهید که من می توانم کاملا شما را درک کنم.

5-حفظ آرامش و احترام متقابل

اغلب افراد در ارتباطات خود با دیگران، درصدد ارزیابی آنها برمی آیند و گاهی فکر می کنند که یا باید نظرات و احساسات آنها را رد کنند و یا به نوعی (مستقیم یا غیرمستقیم)، نظرات و احساسات خودشان را به آنها تحمیل کنند. ارتباطی که بر پایه این روش شکل می گیرد، غالباً تداوم نمی یابد و هر دو طرف درگیر ارتباط را، دچار مشکل می سازد. می توان حداقل به افکار و احساسات طرف مقابل احترام بگذارد و آنها را تأیید کند؛ زیرا عقاید و نظرات هر کس، برای خودش مهم است.

6-مخالفت نمودن به شیوه مناسب

با قبول اینکه انسان ها با هم فرق می کنند و دیدگاه ها و عقایدشان متفاوت می باشد، با روشی مناسب می توانید با عقایدی که به نظرتان درست نیست مخالفت کنید. بهترین شیوه برای مخالفت کردن با نظرات  دیگران، خلع سلاح می باشد، به صورتی که فرد در سخنان طرف مقابل، حقیقتی را پیدا می کند و در زمینه تائید آن شروع به صحبت کرده و کم کم بر طرف مقابل تأثیر فوق العاده ای می گذارد. با این روش هم شما پیروز می شوید و هم طرف مقابل احساس موفق شدن می کند، با این شرایط فرد بیشتر سعی در گوش دادن به حرف شما می کند.
به طور مثال هم اتاقی شما می گوید: اصلاً حرف های تو را قبول ندارم، شما می گویید: بله، حق با توست؛ ما همیشه نباید به صورت صددرصد، حرف های دیگران را بپذیریم.
نکته اینجاست که لحن پاسخ شما خیلی مهم است. اگر جواب شما، به صورت تحقیرآمیز باشد، این روش، تأثیر مطلوب را نخواهد داشت.