انواع روش تحقیق در پایان نامه نویسی

دسته بندی روش های تحقیق از نظر روش:

در علوم و رشته های مختلف از روش های متفاوتی برای جمع آوری داده ها، مطالعه و تجزیه و تحلیل داده ها استفاده می شود از نظر روش تحقیق، روش های مختلفی از جمله تاریخی، توصیفی، علی یا پس از وقوع و تجربی وجود دارد تحقیقات تاریخی، فعالیتی است که برای شناخت از واقعیت های گذشته در جهت درک و فهم بهتر وضعیت موجود صورت می گیرد.
محقق باید اسناد و مدارک گذشته را به طور دقیق مستند، جمع آوری، مطالعه و تجزیه وتحلیل نماید.
در تحقیقات توصیفی محقق به دنبال چگونه بودن موضوع است که شامل جمع آوری اطلاعات برای آزمون فرضیه یا پاسخ به سؤالات مربوط به وضعیت فعلی موضوع مورد مطالعه می شود تحقیقات توصیفی هم جنبهه ی کاربردی دارند هم جنبه ی مبنایی که در بعد کاربردی از نتایج این تحقیقات در تصمیم گیری ها و سیاست گذاری ها و همچنین بقرنامه ریزی ها استفاده می شود.
به طور کلی تحقیقات توصیفی را می توان به چندین گروه تقسیم کرد که برخی از آنها عبارتند از پیمایشی، همبستگی، پس رویدادی، اقدام پژوهی و مطالعه موردی.

تحقیق پیمایشی:

در این نوع تحقیق هدف بررسی توزیع ویژگی های یک جامعه است و بیشتر تحقیق های مدیریت از این نوع می باشد.
در پژوهش پیمایشی پارامترهای جامعه بررسی می شوند.
در اینجا پژوهشگر با انتخاب نمونه ای که معرف جامعه است به بررسی متغیرهای پژوهش می پردازد.
پژوهش های پیمایشی به چندین دسته تقسیم می شود:

روش مقطعی:

گردآوری داده ها درباره ی یک یا چند صفت در یک مقطع زمانی خاص. برای مثال بررسی میزان علاقه دانشجویان سال اول دبیرستان به ادامه تحصیل در یک رشته خاص.
در بررسی پیمایش طولی، داده ها در طول زمان گردآوری شده تا رابطه ی بین متغیرها در طول زمان سنجیده شود.
برای مثال « سیر تحول ثبت نام دانشجویان دختر در دوره های تحصیلات تکمیلی « یا « بررسی تحول مهارت های زبان فارسی پایه ی اول تا پنجم ابتدائی «. تحقیقات تحولی که به بررسی روند ها و تحول پدیده ها در طول زمان می پردازند از این دسته هستند.

روش دلفی:

در این نوع تحقیقات رابطه ی میان متغیر ها براساس هدف پژوهش تحلیل می گردد.
در تحقیقات همبستگی اگر هدف پیش بینی متغیر های وابسته براساس متغیرهای مستقل باشد به متغیر وابسته متغیر ملاک و به متغیر مستقل متغیر پیش بین می گویند.
همچنین وجه تمایز تحقیق همبستگی با تحقیق آزمایشی در این است که در اینجا متغیرهای مستقل دستکاری نمی شوند.
براساس هدف به سه دسته تقسیم می شود:

همبستگی دو متغیری:

هدف بررسی رابطه همزمانی متغیر ها است به عبارت دیگر میزان هماهنگی تغییرات دو متغیر است.
در بیشتر تحقیقات همبستگی دو متغیری از مقیاس فاصله ای با پیش فرض توزیع نرمال و محاسبه ضریب همبستگی پیرسون استفاده می شود.
مثال: رابطه اسناد ثبات و مرکز علیت با موفقیت در عملکرد.

تحلیل رگرسیون:

در تحلیل رگرسیون هدف پیش بینی یک یا چند متغیر ملاک براساس یک یا چند متغیر پیش بین است.
اگر هدف بررسی یک متغیر ملاک از یک متغیر پیش بین باشد از رگرسیون ساده استفاده می شود.
اگر بررسی یک متغیر ملاک براساس چند متغیر پیش بین باشد از رگرسیون چندگانه استفاده می شود.
اگر همزمان چند متغیر ملاک براساس چند متغیر پیش بین بررسی شود از رگرسیون چند متغیری استفاده می شود.

تحلیل کوواریانس:

در برخی از موارد هدف بررسی مجموعه ای از همبستگی های بین دو متغیر در جدولی به نام ماتریس همبستگی یا کوواریانس است که با پیشرفت در زمینه نرم افزارهای آماری میسر شده است.
تحلیل عاملی و حل معادلات ساختاری از این دسته هستند.

تحقیق پس رویدادی:

به تحقیق پس رویدادی تحقیق علی – مقایسه ای نیز گویند.
تحقیق پس رویدادی به تحقیقی گفته می شود که پژوهشگر علت احتمالی متغیر وابسته را مورد بررسی قرار می دهد.
چون متغیر مستقل و وابسته در گذشته رخ داده اند لذا این نوع تحقیق غیر آزمایشی را تحقیق پس رویدادی می گویند.

تحقیق اقدام پژوهی:

اقدام پژوهی به معنی اقدام در عمل است.
پژوهش در عمل نوعی از مطالعه و بررسی است که افراد برای تغییر وضعیت نامطلوب و رسیدن به وضعیت نسبتاً مطلوب و در نهایت بهسازی کارها در محیط شغلی شان به کار می برند.
در واقع اقدام پژوهشی فرایندی تکراری است و دربرگیرنده ی فعالیت محقق و مشارکت کنندگان است و سعی در دستیابی به واقعیت به صورت تفضیلی دارد.
در اقدام پژوهشی بر خلاف مطالعه موردی محقق خود به عنوان مشارکت کننده در اجراست.
تحقیق موردی Case در لغت به معنای مورد، نمونه، سرگذشت و حالت و واژه ی study به منای مطالعه، بررسی، پژوهش و تحقیق آمده است.
در فارسی از Case Study با تعابیر مختلفی همچون مطالعه موردی، نمونه پژوهی، مورد پژوهی و قضیه پژوهی یاد شده است.

مطالعه ی موردی:

به زبان ساده، روشی است که از منابع اطلاعاتی هر چه بیشتر برای برسی نظام مند افراد، گروه ها، سازمان ها ییا رویدادها استفاده می کند.
مطالعه موردی، هنگامی انجام می شوند که پژوهشگر نیازمند فهم یا تبیین یک پدیده است.

تحقیق کیفی و مطالعه موردی:

رابرت بین که کتاب مسقلی با نام « تحقیق موردی « (1989) نوشته است، در تعریف مطالعه ی موردی می گوید: مطالعه موردی، یک کاوش تجربی است که از منابع و شواهد چندگانه برای بررسی یک پدیده ی موجود در زمینه ی واقعی اش در شرایطی که مرز بین پدیده و زمینه ی آن به وضوح روشن نیست، استفاده می کند.
مطالعه ی موردی یکی از روش های تحقیق کیفی است و با توجه به این که یکی از ویژگی های عمده تحقیق کیفی، تمرکز آن بر مطالعه عمیق نمونه ی معانی از یک پدیده است، به همین دلیل، گاهی به پژوهش کیفی، پژوهش موردی نیز گفته می شود.
اگر این دو روش، مترادف یکدیگر نیستند، وجود این پژوهش موردی به عنوان یک رویکرد تخصصی از پژوهش علمی، به ویژه به عنوان واکنشی به درک محدودیت های پژوهش کمی تکامل یافته است.
تحقیق کیفی با داده هایی سرکار دارد که واقعیت های مورد مطالعه را به صورت کلامی تصویری، یا امثال آن ( نه کمی و عددی ) نمایان کرده و مورد تحلیل قرار می دهد.
این نوع تحقیق بر معنایی که افراد ذیربط ( شرکت کنندگان در فرایند اجرای تحقیق ) از پدیده مورد مطالعه در ذهن دارند، تاکید دارد.
تحقیق آزمایشی یا تجربی (علی ) یکی از دقیق ترین و کارآمدترین روش های تحقیق است که برای آزمون فرضیه ها مورد استفاده قرار می گیرد هدف این تحقیق بررسی تاثیر محرک ها، روشها و یا شرایط خاص محیطی بر روی یک محیط آزمودنی است.
از خصوصیات روش تجربی این است که ضمن دستکاری یا مداخله در متغیرها و کنترل شرایط نتایج به دست آمده را در مورد گروهی که با انتساب تصادفی انتخاب شده اند، مورد مشاهده قرار می دهد.
در این تحقیق، پژوهشگران به منظور کشف روابط علت و معلولی یک یا چند گروه را به عنوان گروه تجربی تحت شرایط خاص ( متغیر مستقل ) قرار می دهد و نتایج را (متغیر وابسته ) با گروه و یا گروه های گواه که تحت چنان شرایطی نموده اند مقایسه می کند.
بررسی اثرات دو روش مختلف تدریس ( متغیر مستقل ) در پیشرفت تحصیلی (متغیر وابسته ) دانشجویان دانشگاه با استفاده از گروه های تجربی و گواه، با بررسی اثرات یک برنامه آموزشی خاص نمونه هایی از تحقیقات تجربی هستند.
هنگامی که انتخاب افراد تحت تجربه به صورت تصادفی ممکن نباشد و یا نتوان متغیرهای مستقل را کاملا دستکاری و یا در آنها مداخله نمود از روش تحقیق نیمه – تجربی یا شبه تجربی استفاده می شود.اغلب تحقیقاتی که در مورد انسان و به شیوه تجربی انجام می گیرد، معمولا از نوع شبه تجربی می باشند.